Khổng Tử đặt ra một loạt tam cương, ngũ thường, tam tòng, tứ đức... để
làm chuẩn mực cho mọi sinh hoạt chính trị và an sinh xã hội.
Tam cương và ngũ thường là lẽ đạo đức mà nam giới phải theo.
Tam tòng và Tứ đức là lẽ đạo đức mà nữ giới phải theo.
Khổng Tử cho rằng người trong xã hội giữ được tam cương, ngũ thường, tam tòng, tứ đức thì xã hội được an bình.
Tam cương: tam là ba, cương là giềng mối. Tam cương là ba mối quan hệ:
Quân Thần (vua tôi), Phụ Tử (cha con), Phu Phụ (vợ chồng).
1. Quân thần
- Quân xử thần tử, thần bất tử bất trung.
- Nghĩa là: dù vua có bảo thần chết đi nữa thì thần cũng phải tuân lệnh, nếu ko tuân lệnh thì xem như không trung với vua.
2. Phụ tử
- Phụ xử tử vong, tử bất vong bất hiếu.
- Nghĩa là: cha bảo con chết, con không chết thì con không có hiếu.
3. Phu phụ
- Phu xướng phụ tùy.
- Nghĩa là: chồng nói ra, vợ phải theo.
Ngũ thường: ngũ là năm, thường là hằng có. Ngũ thường là năm điều phải hằng có trong khi ở đời, gồm: Nhân, Nghĩa, Lễ, Trí, Tín.
1. Nhân
- Lòng yêu thương đối với vạn vật.
2. Nghĩa
- Cư xử với mọi người công bình theo lẽ phải.
3. Lễ
- Sự tôn trọng, hòa nhã trong khi cư xử với mọi người.
4. Trí
- Sự thông biết lý lẽ, phân biệt thiện ác, đúng sai.
5. Tín
- Phải giữ đúng lời hứa.
***********************************
Tam tòng: tam là ba, tòng là theo. Tam tòng là ba điều người phụ nữ phải theo
1. Tại gia tòng phụ
- Người phụ nữ khi còn ở nhà phải theo cha.
2. Xuất giá tòng phu
- Lúc lấy chồng phải theo chồng.
3. Phu tử tòng tử
- Nếu chồng qua đời phải theo con.
Tứ đức: tứ là bốn, đức là tính tốt. Tứ đức là bốn tính nết tốt người phụ nữ phải có.
1. Công
- Khéo léo trong việc làm.
2. Dung
- Hòa nhã trong sắc diện.
3. Ngôn
- Mềm mại trong lời nói.
4. Hạnh
- Nhu mì trong tính nết.
Trong xã hội Việt Nam hiện tại, thiết nghĩ Đạo " Tam cương, ngũ thường" và " Tam tòng tứ đức" vẫn gần như còn nguyên giá trị, ngoại trừ 1 vài điểm không còn phù hợp. Hầu hết, đó vẫn là những chuẩn mực đạo đức cần có ở mỗi con người, tôi cho là như vậy.
(N.Anh)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét